Transformacja rynku motoryzacyjnego w kierunku pojazdów elektrycznych to jedno z największych wyzwań, przed jakimi stoi Europa. Pojazdy te obiecują czystsze powietrze i mniejsze uzależnienie od paliw kopalnych, jednak ich wysoka cena stanowi poważną barierę, szczególnie dla gospodarstw domowych o niskich i średnich dochodach. W odpowiedzi na tę barierę finansową powstał „leasing społeczny”. Program adresowany jest do osób mniej zamożnych i umożliwia dostęp do elektrycznych aut na korzystnych warunkach.
Green EV | Foto: Canva
Obecnie w Europie tylko około 20% konsumentów decyduje się na zakup nowego samochodu, podczas gdy aż 80% kupuje pojazdy na rynku wtórnym. Na rynku używanych aut dostępność pojazdów elektrycznych (EV) jest minimalna. Mniej niż 2% oferowanych pojazdów to samochody elektryczne. Na rynku dominują obecnie droższe modele EV, takie jak SUV-y i samochody klasy premium, co ogranicza możliwość zakupu elektryka dla przeciętnego konsumenta.
Leasing społeczny, to próba odpowiedzi na tę nierównowagę. Ma na celu zapewnienie przystępnych finansowo opcji leasingu dla nabywców o niższych dochodach, umożliwiając im dostęp do nowych, ekologicznych pojazdów. Dzięki takiemu rozwiązaniu leasing społeczny jest szansą na zmianę struktury rynku, demokratyzując elektromobilność.
Francuski sukces
Francja już w grudniu 2023 roku uruchomiła swój program leasingu społecznego, oferując pojazdy elektryczne w cenie od 49 do 150 euro miesięcznie. Program ten skierowany jest do osób o najniższych dochodach oraz do tych, którzy pokonują duże odległości samochodem w życiu codziennym. Dzięki publicznym dotacjom oraz partnerstwu z leasingodawcami, francuski rząd pokrywa część kosztów, dzięki czemu leasing pojazdów EV stał się dostępny dla mniej zamożnych użytkowników.
Renault Zoe | Foto: Renault.pl
Program spotkał się z ogromnym zainteresowaniem. W ciągu kilku tygodni wpłynęło ponad 90 tys. aplikacji, z czego aż 50 tys. zostało zaakceptowanych, co dwukrotnie przewyższyło pierwotne założenia programu. Z analizy francuskiego Ministerstwa Ekologii wynika, że:
- 61% beneficjentów programu to osoby z rocznym dochodem między 10 200 a 15 400 euro,
- 40% beneficjentów zarabia poniżej 10 200 euro netto rocznie,
- Średni wiek uczestników wyniósł 40 lat, co jest o 9 lat mniej niż średnia wieku nabywców nowych samochodów elektrycznych w 2023 roku i o 14 lat mniej niż średnia wieku nabywców nowych aut w ogóle.
Koszt całkowity francuskiego programu dla 50 tys. samochodów wyniósł około 650 mln euro, co było dwukrotnością początkowo planowanego budżetu. Średnia dopłata wyniosła 13 tys. euro na samochód, co obejmuje zarówno dotację podstawową w wysokości 7 tys. euro, jak i dodatkowe wsparcie wynoszące 6 tys. euro.
Program potwierdził, że Francuzi, w tym osoby z niższymi dochodami, są gotowi przesiąść się na pojazdy elektryczne, jeśli tylko ich cena będzie odpowiednio dostosowana. Oznacza to, że z powodzeniem wdrożony model leasingu społecznego może w krótkim czasie znacząco zwiększyć liczbę elektryków na drogach i być przede wszystkim inspiracją dla innych państw Unii Europejskiej.
VW e-up | Foto: VW
Rekomendacje dla Hiszpanii
W Hiszpanii, zgodnie z analizami przeprowadzonymi przez Transport & Environment we współpracy z ECODES i innymi partnerami, program leasingu społecznego mógłby przynieść gospodarstwom o niższych dochodach dostęp do pojazdów elektrycznych za jedyne 90 euro miesięcznie. Kluczowe założenia programu obejmują:
- Liczba uczestników: Program mógłby objąć nawet 70 tys. gospodarstw domowych rocznie,
- Długość leasingu: Uczestnicy byliby zobowiązani do regularnych płatności miesięcznych przez co najmniej 4 lata, z możliwością przedłużenia umowy do 8 lat,
- Zasięg demograficzny: Program mógłby trafić do około 25% nabywców nowych samochodów, w tym osób z najniższych grup dochodowych.
Hiszpański model pokazuje, że leasing społeczny może być dostosowany do specyfiki różnych krajów, oferując rozwiązania dostosowane do lokalnych realiów. Rozwój tego rodzaju inicjatyw w Hiszpanii mógłby skutecznie wspierać tamtejszą transformację elektromobilności oraz zachęcić gospodarstwa o niższych dochodach do korzystania z pojazdów elektrycznych, przy jednoczesnym zmniejszeniu ich zależności od paliw kopalnych.
Opel Corsa-e | Foto: Opel.pl
Perspektywy dla Polski
Z perspektywy krajów takich jak Polska, wdrożenie leasingu społecznego mogłoby zostać sfinansowane z wpływów z ETS2 (Europejski System Handlu Emisjami) oraz z Funduszu Społecznego Klimatycznego, którego planowany budżet to nawet 50 mld PLN. Środki te mogą być skierowane na wsparcie gospodarstw o niższych dochodach oraz osób, które są szczególnie uzależnione od prywatnego transportu. To ważne, gdyż około 80% Europejczyków nabywa samochody na rynku wtórnym, a tylko 2% aut w tej puli to pojazdy elektryczne.
W Polsce program leasingu społecznego mógłby stanowić kluczową formę wsparcia dla osób uzależnionych od transportu indywidualnego, szczególnie w regionach o niskim dostępie do transportu publicznego. W ramach takiego programu można byłoby również wprowadzić kryterium złomowania starego pojazdu spalinowego, co przyczyniłoby się do przyspieszenia wymiany parku samochodowego na bardziej ekologiczny.
Auta leasingu społecznego
Program leasingu społecznego we Francji obejmował szeroką gamę dostępnych pojazdów elektrycznych, które różniły się od dużych i drogich EV, dominujących na rynku. Wśród oferowanych modeli znajdowały się małe i kompaktowe samochody, idealne do codziennych dojazdów i miejskiego użytkowania. Klienci mieli dostęp do takich modeli jak:
- Renault Zoe – popularny kompaktowy EV, dobrze sprawdzający się w mieście,
- Fiat 500 – miejski elektryk o stylowym designie,
- Volkswagen e-up! – funkcjonalny i przystępny cenowo pojazd,
- Opel Corsa-e i Peugeot e-208 – samochody miejskie, które są przystępne cenowo i praktyczne,
- Hyundai Kona Electric i Jeep Avenger – dla tych, którzy potrzebują bardziej przestronnego pojazdu o większym zasięgu.
Włączenie tych przystępnych cenowo modeli daje szansę na znaczne zwiększenie zainteresowania EV wśród konsumentów, dla których cena stanowiła dotychczas barierę nie do przeskoczenia. Program leasingu społecznego promuje mniejsze, ekonomiczne samochody, które są bardziej dostępne dla przeciętnego konsumenta, zmniejszając jednocześnie wpływ na środowisko.
Jeep Avenger 4xe | Foto: jeep.pl
Sygnał dla przemysłu i szansa na eko zmiany
Leasing społeczny może wykreować popyt na małe i bardziej przystępne cenowo auta elektryczne. Jak pokazują badania T&E, aż 48% pierwotnych nabywców EV wybrałoby mały, przystępny cenowo pojazd elektryczny zamiast większego modelu, gdyby mieli taki wybór. Wprowadzenie leasingu społecznego w szerszej skali daje producentom samochodów wyraźny sygnał o zapotrzebowaniu na mniejsze i tańsze elektryki, co przyczyni się do rozwoju produkcji modeli segmentów A i B, dotychczas zaniedbanych przez rynek.
Unia Europejska planuje utworzenie „Platformy na rzecz dostępnych europejskich pojazdów EV”, która ma wspierać państwa członkowskie w tworzeniu polityki leasingu społecznego i umożliwić negocjacje z producentami samochodów na poziomie międzynarodowym. Dzięki tej platformie mniejsze kraje, takie jak Polska, mogłyby uzyskać dostęp do korzystnych warunków umów leasingowych, co zwiększyłoby konkurencyjność na rynku i obniżyło ceny.