Prawie 20,5 tys. osób zginęło w 2023 roku w wypadkach drogowych na terenie Unii Europejskiej. To niewiele mniej w porównaniu do roku 2022 – wskazuje raport Komisji Europejskiej, zawierający wstępne informacje na temat śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w 2023 roku. Dane pokazują, że w wielu krajach zahamowały postępy w ograniczaniu liczby wypadków ze skutkiem śmiertelnym.
Testy bezpieczeństwa | Foto: Mercedes Benz
W całej UE liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych spadła w ubiegłym roku zaledwie o 1% w porównaniu z rokiem poprzednim. Chociaż to o 2 360 mniej ofiar (-10 %) w porównaniu z 2019 rokiem, jednak w wielu krajach trend spadkowy poważnie zwolnił. Od 2019 roku liczba ofiar śmiertelnych na drogach nieznacznie tylko zmniejszyła się w Hiszpanii, Francji i we Włoszech, natomiast wzrosła w Irlandii, na Łotwie, w Niderlandach, na Słowacji i w Szwecji. Belgia, Czechy, Dania, Węgry i Polska – podkreśla raport KE – są natomiast od czterech lat na dobrej drodze do osiągnięcia w 2030 roku celu UE redukcji o 50% liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń na drogach.
Ogólny ranking wskaźników śmiertelności w poszczególnych krajach nie zmienił się znacząco. Najbezpieczniejsze drogi nadal są w Szwecji (22 ofiary śmiertelne na milion mieszkańców) i Danii (27/mln). Bułgaria (82/mln) i Rumunia (81/mln) miały w 2023 roku najwyższe wskaźniki śmiertelności. Średnia w UE wyniosła 46 ofiar śmiertelnych na milion mieszkańców. W Polsce wskaźnik ten wyniósł 52 ofiary (-35% w porównaniu do 2019 roku). Żadnych ofiar śmiertelnych na drogach w 2023 roku nie odnotowano tylko w jednym kraju – w Liechtensteinie.
| 2022 | 2023 | |
| EU | 46 | 46 |
| Islandia | 24 | 21 |
| Szwecja | 22 | 22 |
| Szwajcaria | 28 | 22 |
| Norwegia | 21 | 22 |
| Malta | 50 | 26 |
| Dania | 26 | 27 |
| Finlandia | 35 | 32 |
| Niemcy | 33 | 34 |
| Irlandia | 31 | 35 |
| Holandia | 37 | 35 |
| Hiszpania | 37 | 36 |
| Cypr | 41 | 37 |
| Luksemburg | 56 | 39 |
| Słowenia | 40 | 39 |
| Austria | 41 | 43 |
| Belgia | 46 | 43 |
| Estonia | 37 | 43 |
| Czechy | 50 | 46 |
| Francja | 50 | 48 |
| Węgry | 55 | 49 |
| Polska | 50 | 52 |
| Słowacja | 49 | 52 |
| Włochy | 54 | 52 |
| Litwa | 43 | 56 |
| Grecja | 63 | 60 |
| Portugalia | 60 | 61 |
| Chorwacja | 71 | 71 |
| Łotwa | 60 | 81 |
| Rumunia | 86 | 81 |
| Bułgaria | 78 | 82 |
Najliczniejsze ofiary wypadków to…
Z unijnych danych za 2022 roku (szczegółowe dane za 2023 r. nie są jeszcze dostępne) wynika, że ponad połowa (52%) śmiertelnych wypadków drogowych miała miejsce na drogach wiejskich, 38% na obszarach miejskich i 9% na autostradach.
Poważnym problemem na drogach w krajach UE są rowerzyści: w 2022 roku zginęło ich ponad 2000. To jedyna główna grupa użytkowników dróg, która w ciągu ostatniej dekady nie odnotowała znacznego spadku liczby ofiar śmiertelnych. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy autorzy opracowania wymieniają utrzymujący się brak odpowiedniej infrastruktury i niebezpieczne zachowanie wszystkich użytkowników dróg, takie jak przekroczenie prędkości, rozproszenie uwagi i prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu i narkotyków.
Trzy czwarte śmiertelnych ofiar wypadków drogowych to mężczyźni (77%). Osoby w wieku powyżej 65 lat są bardziej zagrożone – stanowiły 29% wszystkich ofiar śmiertelnych na drogach, podczas gdy ich udział w populacji wynosi 21% ludności. Podobnie młodzi ludzie w wieku 18–24 lat stanowili 12% śmiertelnych ofiar wypadków drogowych (7% ludności).
Testy bezpieczeństwa | Foto: Mercedes Benz
Udział kierowców i pasażerów samochodów wyniósł 45% wszystkich ofiar śmiertelnych, podczas gdy pieszych – 18%. Użytkownicy dwukołowych pojazdów silnikowych (motocykli i motorowerów) stanowili 19%, a rowerzyści – 10 %.
Sytuacja zmienia się znacznie w zależności od wieku ofiar. Wśród osób powyżej 65 lat piesi stanowią 29% ofiar śmiertelnych, a rowerzyści – 17 %.
Na niechronionych uczestników ruchu drogowego (pieszych, rowerzystów i użytkowników dwukołowych pojazdów silnikowych) przypada na obszarach miejskich prawie 70% wszystkich ofiar śmiertelnych. Do takich wypadków dochodzi w przeważającej mierze, gdy uczestniczą w nich samochody osobowe lub ciężarowe, co według autorów raportu podkreśla potrzebę poprawy bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego.
Czytaj więcej – Analiza
Prognozy popytu na paliwa płynne w Polsce do 2030 roku
Po zawirowaniach gospodarczych spowodowanych pandemią i agresją Rosji na Ukrainę, rynek paliw w Polsce stoi przed nowymi wyzwaniami – przekonują eksperci Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego.
Zero śmiertelnych wypadków do 2050 roku
W 2018 roku UE wyznaczyła sobie cel ograniczenia liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych i ofiar z poważnymi obrażeniami o 50% do 2030 roku. Komisja określiła zasady poprawy bezpieczeństwa w strategicznym planie działania na lata 2021–2030. W tym samym dokumencie sformułowała również plany, mające na celu osiągnięcie zerowej liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych do 2050 roku (tzw. „Wizja zero”).
W marcu 2023 roku Komisja zaprezentowała pakiet wniosków dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym zaktualizowanych wymogów dotyczących praw jazdy i lepszego transgranicznego egzekwowania przepisów ruchu drogowego. Kluczowym celem nowych przepisów ma być poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, obejmująca m.in.:
- okres próbny wynoszący co najmniej dwa lata dla początkujących kierowców po zdaniu testu oraz zasada zerowej tolerancji w prowadzeniu pojazdów pod wpływem alkoholu. Młodzi kierowcy stanowią co prawda tylko 8% wszystkich kierowców, ale do 2 na 5 śmiertelnych kolizji dochodzi z udziałem kierowcy w wieku poniżej 30 lat.
- umożliwienie młodym ludziom zdania egzaminu i rozpoczęcia jazdy samochodem w towarzystwie od 17 roku życia, aby zdobyć doświadczenie w prowadzeniu pojazdu.
- dostosowanie szkoleń i testów kierowców do lepszego przygotowania kierowców do obecności na drogach użytkowników szczególnie narażonych na niebezpieczeństwo. Ma się to przyczynić do poprawy bezpieczeństwa pieszych, rowerzystów, a także użytkowników e-skuterów i e-rowerów.
- bardziej ukierunkowaną ocenę sprawności medycznej, biorącą pod uwagę postępy w leczeniu takich chorób, jak cukrzyca. Kierowcy będą również zachęcani do aktualizacji swoich umiejętności i wiedzy w zakresie jazdy, aby nadążyć za postępem technologicznym.
- aby uprościć uznawanie praw jazdy między państwami członkowskimi, Komisja proponuje wprowadzenie cyfrowego prawa jazdy. O wiele łatwiej będzie wówczas wymienić, przedłużyć lub wymienić prawo jazdy, ponieważ wszystkie procedury będą dostępne online. W tym samym duchu obywatelom państw spoza UE o porównywalnych normach bezpieczeństwa drogowego łatwiej będzie wymienić swoje prawo jazdy na prawo jazdy UE.
Komisja uznała również, że bezpieczeństwo jest warunkiem wstępnym zachęcania ludzi do jazdy na rowerze i pracuje nad przygotowaniem wytycznych dotyczących wymogów jakościowych dotyczących niechronionych uczestników ruchu drogowego, w tym rowerzystów.
Ostateczne dane dotyczące śmiertelnych ofiar wypadków drogowych za 2023 rok zostaną opublikowane jesienią 2024 roku.